Kırmızı, Mavi ve Sarı Işık Terapisinin Klinik Uygulamaları: 2025 Uzman Mutabakatı

Kırmızı, mavi ve sarı ışık terapisi dermatolojide yaygın olarak kullanılan düşük yoğunluklu fototerapi biçimidir. Fotomedikaldeki gelişmelerle birlikte, kırmızı, mavi ve sarı ışığın daha güvenli ve daha etkili uygulamaları akne, androgenetik alopesi, cilt yaraları ve zona gibi durumlarda yaygın klinik kullanım kazanmıştır.

Teorik TemellerKırmızı, Mavi ve Sarı Işık Terapisi

Kırmızı, Mavi ve Sarı Işıklara Genel Bakış

Kırmızı (625–700 nm), mavi (400–500 nm) ve sarı (570–595 nm) ışık görünür ışık spektrumuna girer. Klinik dermatolojide, yaygın olarak kullanılan dalga boyları kırmızı ışık için 630–670 nm, mavi ışık için 415–417 nm ve sarı ışık için 590–595 nm'dir. 1960 ile 1962 yılları arasında helyum-neon ve yarı iletken lazerlerin geliştirilmesi, kırmızı ışığın klinik uygulaması için temel oluşturmuştur.

Etki Mekanizmaları

Kırmızı, mavi ve sarı ışık insan dokusuna uygulandığında, toplu olarak fotobiyomodülasyon olarak adlandırılan bir dizi bağışıklık ve metabolik etki üretirler. Bu mekanizma, termal veya ablatif etkilere dayanan yüksek yoğunluklu lazer tedavilerinden farklıdır. Fotobiyomodülasyon doza bağlıdır; optimum güç yoğunluğu ve maruz kalma süresi aralığının dokuyu uyardığı, aşırı dozların ise fizyolojik işlevi engelleyebildiği iki fazlı bir doz-tepki vardır. Bu nedenle, uygun dozajlama terapötik sonuçlar için önemlidir.

Mekanizmalar ve Biyolojik Etkiler

Kırmızı ışık

Kırmızı ışık, dermis ve deri eklerine yaklaşık 5 mm kadar ulaşarak mükemmel doku penetrasyonu gösterir. Birincil hedefi, mitokondriyal iç zardaki sitokrom c oksidazdır. Kırmızı ışık, nitrik oksidi bu enzim kompleksinden ayırarak hücre içi nitrik oksidi, ATP üretimini ve reaktif oksijen türlerini artırabilir. Bu kaskad, vazodilatasyonu ve lokal dolaşımı desteklerken, ortaya çıkan biyokimyasal değişiklikler birden fazla biyolojik etkiyi tetikler:

• Anti-inflamatuar yanıt

• Yara iyileşmesinin teşviki

• Saç büyümesinin uyarılması

• Cilt fibrozisinin azaltılması

• Cilt bariyerinin yeniden oluşturulması

• Fotoyaşlanma ve UV kaynaklı eritemin hafifletilmesi

• Melanin üretiminin azaltılması

• 

• 

İllüstrasyon: İnsan Deri Dokusunda Kırmızı Işık Fotobiyomodülasyonunun Mekanizması

Mavi Işık

Mavi ışık, deriye yaklaşık 1 mm kadar nüfuz eder ve dermatolojide öncelikle endojen fotodinamik antibakteriyel etkileri, ardından fotobiyomodülatör etkileri nedeniyle kullanılır.

(1) Antibakteriyel Etki:
Mavi ışık, patojenler içindeki porfirinler ve flavinler gibi endojen fotosensitizörleri aktive ederek mikroorganizmaları yok eden reaktif oksijen türleri (ROS) üretir.Cutibacterium akne,MRSA, VePsödomonas aeruginosa. Ayrıca bakteri zarlarını bozabilir ve çoğalmayı engellemek için hücre içi pH'ı değiştirebilir. Antibiyotiklerin aksine, mavi ışık sistemik yan etkilere neden olmaz ve antibiyotik direncini desteklemez.

(2) Fotobiyomodülasyon:
Mavi ışık, opsinler, triptofan, sitokromlar ve kriptokromlar gibi çeşitli kromoforları aktive eder. Bu aktivasyon, geçici reseptör potansiyeli (TRP) kanallarını uyarır, hücre içi kalsiyumu artırır ve mitokondriyal ROS ve ATP üretimini tetikleyerek anti-inflamatuar etkiler sağlar ve akne lezyonlarını iyileştirir. Yüksek enerjili mavi ışık, fibroblast çoğalmasını ve kolajen sentezini baskılayarak cilt fibrozunu hafifletmeye yardımcı olabilir.

İllüstrasyon: İnsan Deri Dokusunda Mavi Işık Fotobiyomodülasyonunun Mekanizması

Sarı Işık

Sarı ışık, epidermis ve üst dermisteki keratinositleri, melanositleri ve vasküler endotel hücrelerini hedef alarak cilde 0,5–2 mm derinliğe kadar nüfuz eder. Kırmızı veya mavi ışıktan daha az çalışılmış olsa da, mekanizması da fotobiyomodülasyona dayanmaktadır. Sarı ışık şunları yapabilir:

• Cilt iltihabını bastırın

• Doku onarımını teşvik edin

• Melanin üretimini engeller

Alerjik dermatit, seboreik dermatit, rozasea, fotoyaşlanma ve melazma gibi rahatsızlıklarda kullanılır.

Kırmızı, Mavi ve Sarı Işık Terapisi için Klinik Protokoller

1. Akne vulgaris

Kırmızı ve mavi LED ışık, hafif ila orta şiddette iltihaplı akne tedavisinde etkilidir. Li ve arkadaşları tarafından yapılan randomize bir çalışmada, kırmızı ışık %36,2 lezyon iyileşmesiyle %50 klinik etkinlik oranı gösterirken, mavi ışık %35,71 etkinlik ve %30,7 lezyon iyileşmesi elde etti. Mavi ışık grubundaki bazı hastalarda hafif kuruluk, soyulma ve kaşıntı meydana geldi. Hem kırmızı hem de mavi ışık ayrı ayrı veya sırayla ve akne için fotodinamik terapide (PDT) aktive edici ışık kaynakları olarak kullanılabilir.

Önerilen Protokol:

• Kırmızı ışık: 630±10 nm, 40–80 mW/cm², 40–100 J/cm²

• Mavi Işık: 417±10 nm, 20–40 mW/cm², 20–50 J/cm²

• Sıklık: Haftada 2-3 seans.

• Sıralı Opsiyon:Haftada bir kırmızı ve bir mavi seans, 3 gün arayla.

• Kurs: 8-12 seans, lezyon iyileşmesine bağlı olarak tekrarlanabilir.

2. Yara İyileşmesi

Kırmızı ışık tek başına venöz ülserlerin, diyabetik ayak ülserlerinin, bası yaralarının ve cerrahi kesilerin iyileşmesini destekler. 65 diyabetik ayak hastasıyla yapılan randomize kontrollü bir çalışma, 4 ve 8 hafta sonra helyum-neon kırmızı ışık ve kızılötesi radyasyon kullanılarak, olumsuz etkiler olmaksızın ülser boyutunda önemli bir azalma buldu.

Önerilen Protokol:

• 630–685 nm, 40–100 mW/cm², 40–100 J/cm²

• Yaranın ilerleme durumuna bağlı olarak günlük veya gün aşırı seanslar

3. Herpes Zoster ve Postherpetik Nevralji

Önerilen Protokol:

• Kırmızı ışık (630±10 nm), 60–100 mW/cm², 100–200 J/cm²

• Günlük oturumlar

4. Fotoyaşlanma

Kırmızı ışık

• 630±10 nm, 40–80 mW/cm², 40–100 J/cm²

• Haftada 2-3 seans

Sarı Işık

• 590±10 nm, 20–40 mW/cm², 20–40 J/cm²

• Haftada 2-3 seans

5.Melazma

Önerilen Protokol:

• Sarı ışık (590±10 nm), 20–40 mW/cm², 20–48 J/cm²

• Haftada 1-2 seans

•